Begin 1945 staat het land aan de rand van de afgrond. De euforie van de bevrijding is volledig verdwenen. Angst en chaos regeren het land. De steenkoolsector verkeert in een ongeziene crisis. De energiebevoorrading dreigt volledig stil te vallen. Gezinnen kunnen zich nog amper verwarmen en de economische wederopbouw sputtert.
(Bron/source: Algemeen Rijksarchief)
De nieuwe premier Achille Van Acker werpt zich op als redder van het vaderland. Hij komt met een groots nationaal relanceplan: de Kolenslag. Ondanks een veelbelovende start mislukt hij in zijn opzet. Hij wint de Kolenslag immers niet.
Wie mag zich dan wel tot overwinnaar kronen? De mijnbazen die zich verenigd hebben in het discrete FEDECHAR, de machtigste patroonsorganisatie die België ooit gekend heeft, herstellen snel hun vooroorlogse machtspositie via de strategie van zelfregulering. Ze slagen erin de invloed van de staat te beperken. De vakbonden van de mijnwerkers vormen geen partij. In plaats van modernisering haalt restauratie het in de bedrijfsvoering van de mijnen.
De politieke wereld is hopeloos verdeeld over dit energiedossier en staat meestal machteloos. Structuurhervormingen blijven uit. De redding van het mijnbedrijf bestaat uit rijkelijke subsidies, een hoge steenkoolprijs en vooral duizenden goedkope arbeidskrachten. Deze mijnwerkers, die de eigenlijke “slag” moeten leveren, betalen het gelag. Het gaat dan om Duitse krijgsgevangenen, om Italianen en om zogenaamde Displaced Persons. En uiteraard ook om Belgische mijnwerkers. Zij worden tijdens de Kolenslag opgehemeld als ‘ereburgers’, maar blijken eerder als tweederangsburgers door het leven te gaan.
Het boek
Deze tiende uitgave in onze reeks Studies in Belgian History is een herwerking van het doctoraat dat Guy Coppieters, als archivaris verbonden aan het Algemeen Rijksarchief, in 2017 succesvol verdedigde aan de VUB.
COPPIETERS Guy, De Belgische Kolenslag, 1944-1951. Het mirakel dat er geen was, reeks Studies in Belgian History vol. 10, publicatienummer 6191, Algemeen Rijksarchief, Brussel, 2021, € 29,95 (+ eventuele verzendingskosten).
Het boek is vanaf juli 2021 te koop in de archiefwinkel van het Algemeen Rijksarchief of kan besteld worden via publicat@arch.be of Bol.com.
------------------------------------------
Bron/source: Algemeen Rijksarchief