De redactie heeft met droefheid
vernomen dat em. prof. Raoul Van Caenegem op vrijdag 15 juni 2018 op
negentigjarige leeftijd is overleden.
Met het heengaan van Raoul Van
Caenegem heeft de rechtswetenschappelijke wereld zonder enige twijfel een van
haar grootste monumenten verloren. Hij begon zijn carrière in 1954 aan de
universiteit van Gent, waar hij enkele jaren eerder de graad van doctor in de
rechten behaald had. Dat werd gevolgd door bijkomende studies in Parijs en
Londen. In die laatste stad verwierf hij het bijkomende diploma van doctor in
de geschiedenis. Het zou echter de Gentse universiteit zijn waarop hij het
meest zijn stempel zou drukken. Als hoogleraar in tal van historische vakken
deed hij generaties rechtenstudenten kennismaken met de geschiedenis van het
publiekrecht en het privaatrecht.
De onderwijshandboeken die hij schreef
werden in vele talen vertaald en groeiden algauw uit tot wereldwijd
toonaangevende standaardwerken, zoals bijvoorbeeld zijn
Historical
Introduction to Private Law. Eigenlijk is het een onmogelijke opgave om voldoende
recht te doen aan de grote diversiteit van zijn wetenschappelijk oeuvre. Het
was slechts weinigen gegeven om de omvang van het werk van Raoul Van Caenegem volledig
naar waarde te schatten. Zijn publicaties waren op tal van doelgroepen gericht.
Mediëvisten kenden hem van zijn
Encyclopedie
van de geschiedenis der middeleeuwen. Engelse vorsers hadden dan weer grote
lof voor zijn monografieën over de vroege
common
law, waaronder de klassieker
Royal
writs in England from the Conquest to Glanvill. Zelfs het grote publiek in
Vlaanderen sprak hij aan met zijn
Geschiedenis
van Engeland. Het Europese perspectief dat hij altijd in ogenschouw nam, bleek onder meer uit zijn belangwekkende
History of European civil procedure. Het
kan niet genoeg benadrukt worden dat dit alles slechts een zeer kleine greep betreft
uit het verzameld werk van Raoul Van Caenegem.
Daarnaast was Raoul Van Caenegem lid
van een groot aantal wetenschappelijke instellingen, redacties, academiën en
geleerde genootschappen, waaronder de Academia Europaea, de Koninklijke
Nederlandse Academie van Wetenschappen, de British Academy en de Royal
Historical Society. Hij bekleedde leerstoelen te Cambridge en Harvard en
verleende advies aan het Max-Planck-Institut für Europäische Rechtsgeschichte.
Ook zijn levendige voorzitterschap van het internationaal toonaangevende
Tijdschrift voor Rechtsgeschiedenis/Legal History Review is nog altijd een
voorbeeld.
De bekendheid en waardering die Raoul
Van Caenegem gedurende zijn universitaire carrière heeft verworven, blijkt uit
de vele eerbetuigingen die hij doorheen de decennia heeft mogen ontvangen. Zo
was hij onder meer tweemaal laureaat van de Koninklijke Academie voor
Wetenschappen en Kunsten, laureaat van de Francquiprijs, laureaat van de
Solvayprijs en eredoctor van drie verschillende universiteiten. In 1995
verleende de koning hem de titel van baron. De European Society for Comparative
Legal History besliste in 2014 om een tweejaarlijkse Van Caenegem prijs in te
voeren ter bekroning van de beste publicatie door een jonge rechtshistoricus.
De redactie van Standen en Landen
wenst de familie van prof. Van Caenegem haar medeleven mee te delen bij dit
grote verlies.
La
rédaction a appris avec tristesse le décès du professeur émérite Raoul Van
Caenegem le vendredi 15 juin 2018 à l'âge de nonante ans.
Avec
le décès de Raoul Van Caenegem, la science juridique a sans aucun doute perdu
l'un de ses plus considérables représentants. Il a commencé sa carrière en 1954
à l'Université de Gand, où il avait obtenu le diplôme de docteur en droit
quelques années plus tôt. Il a par la suite poursuivi ses études à Paris et à
Londres où il obtient notamment le diplôme de docteur en histoire. Cependant,
ce sera à l'Université de Gand où il laissera l’empreinte la plus tangible. Son
enseignement portant sur divers domaines historiques, il a notamment introduit
de nombreuses générations d'étudiants en droit à l'histoire du droit public ainsi
que du droit privé.
Les
manuels d'enseignement qu'il a rédigé ont été traduits dans de nombreuses
langues et sont rapidement devenus des ouvrages de référence international,
tels que son « Historical Introduction
to Private Law». Toutefois, il est plus difficile d’honorer à sa
juste valeur la grande diversité de son œuvre scientifique. Seuls quelques
ouvrages seront mentionnés pour apprécier pleinement l'étendue du travail de
Raoul Van Caenegem. Ses publications ont abordé de nombreux domaines. Les
médiévistes le connaissaient pour son Encyclopedie
van de geschiedenis der middeleeuwen. Les chercheurs anglais ont
fait l'éloge de ses monographies sur la Early
Common law, y compris le classique Royal
writs in England from the Conquest to Glanvill. Il s'est même adonné
à la vulgarisation scientifique en néerlandais avec son Geschiedenis van Engeland. Il se montrait
toujours soucieux de prendre en considération la perspective européenne, une
approche qui apparait distinctement dans son History
of European civil procedure. On ne saurait trop insister sur le fait
que tout ceci n'est qu'une très infime sélection de l’œuvre de Raoul Van
Caenegem.
En
outre, Raoul Van Caenegem était membre d'un grand nombre d'institutions
scientifiques, d’éditions, d'académies et de sociétés savantes, notamment
l'Academia Europaea, la Koninklijke Nederlandse
Academie van Wetenschappen, la British Academy et la Royal Historical Society.
Il a également occupé des chaires à Cambridge et à Harvard. Il était également membre
du conseil scientifique pour l'Institut Max-Planck
für Europäische Rechtsgeschichte.
Par ailleurs, sa présidence active du principal journal international d'histoire
juridique, le Tijdschrift voor Rechtsgeschiedenis/Legal
History Review sera toujours portée en exemple.
Les
nombreux honneurs et récompenses qu'il a reçus au cours des décennies atteste
de la notoriété et l'appréciation que Raoul Van Caenegem a acquis au cours de
sa carrière universitaire. Il a été lauréat de nombreux prix, par exemple, par deux
fois de l'Académie royale des sciences et des arts, du prix Francqui et du prix
Solvay. Il a été aussi docteur honoris
causa de trois universités différentes. En 1995, le roi lui-même a accordé
le titre de baron. Plus récemment, l’European Society for
Comparative Legal History a décidé en 2014 de présenter un prix biennal Van Caenegem qui
récompense la meilleure publication d'un jeune historien du droit.
La
rédaction de Standen en Landen souhaite partager avec cette grande perte sa
sympathie aux proches du professeur Van Caenegem.
